Znaczenie badań fitochemicznych dla lepszego poznania farmakognozji ziół, a przez to poszerzenie zastosowania Tradycyjnych Leków Chińskich w praktyce (TLCh)

Zioła są wykorzystywane do leczenia zarówno w medycynie zachodniej, jak i w medycynie chińskiej. Zioła chińskie i zioła zachodnie posiadają własną farmakologię chińską, która nie ma nic wspólnego z farmakologią zachodnią.

Na czym opiera się farmakologia chińska?

 Jej korzenie sięgają V wieku p.n.e., a jej pierwsze elementy obejmowały proste właściwości lecznicze ziół, takie jak charakter termiczny czy smak i przynależność do obiegów czynnościowych.

 Z biegiem czasu farmakologia chińska poszerzała swoje elementy i obecnie zawiera: î charakter termiczny, î smak, î przynależność do obiegu czynnościowego i meridianu, î pojęcie zioła kierunkowego, î kierunek działania zioła, î ośrodek działania zioła, î działanie i wskazania zioła, î toksyczność (Du Xing), î dawkę dzienną i czas gotowania, î kombinacje ziół, î tolerancję (compatilibitatio), î nietolerancję (incompatilibitatio), î przeciwwskazania, î ciążę i zioła zabronione w ciąży, î działanie fizjologiczno-farmakologiczne zioła. 

Tylko ostatnia właściwość zioła pochodzi z medycyny zachodniej, a dokładniej z farmakognozji zioła. Większość elementów farmakologii chińskiej zioła tworzona była empirycznie przy obserwacji działania okre- ślonego surowca leczniczego w trakcie procesu leczenia chorego. 

Ten proces trwał tysiąc lat. (…) W związku z koniecznością zaszeregowania ziół zachodnich do poszczególnych grup chińskich ziół powstała konieczność nowej klasyfikacji, która lepiej odpowiadałaby wymogom rynku farmaceutycznego zachodniego i byłaby łatwiejsza do nauczenia się przez studentów.

32 GRUPY LEKÓW ZIOŁOWYCH

Współczesny zielarz nie potrzebuje dziesiątków lat praktyki, aby prawidłowo i skutecznie zastosować określone zioło chińskie. Ten brak praktyki był podstawą do znacznego obniżenia poziomu zachodniego ziołolecznictwa, prowadzącego prawie do jego obumarcia. Dobrze opracowane właściwości farmakologiczne ziół zachodnich i ich dzia- łanie w próbach eksperymentalnych znacznie ułatwiły ich zaklasyfikowanie do chińskiej fitoterapii.

I Leki ciepłe o smaku ostrym, uwalniające powierzchnię (Medicamenta liberantia speciei temperata et acria)

II Leki zimne o smaku ostrym, uwalniające powierzchnię (Medicamenta liberantia speciei frigida et acria)

III Leki ochładzające wewnętrzne gorąco i ściągające ogień (Medicamenta refrigerantia caloris intimae, diffundentis ardoris)

IV Leki ochładzające obieg czynnościowy wątroby i poprawiające wzrok (Medicamenta refrigerantia orbem hepaticum et clarificantia oculus)

V Leki ochładzające Xue (Medicamenta refrigerantia Xue)

VI Leki ochładzające i wysuszające wilgotne gorąco (Medicamenta refrigerantia et torrefacientia caloris humidus)

VII Leki ochładzające i usuwające toksyny (Medicamenta refrigerantia et detoxicantia)

 VIII Leki ochładzające gorąco z osłabienia (Medicamenta refrigerantia caloris inanitas)

IX Leki aromatyczne, transformujące i usuwające wilgotność i gorąco lata (Medicamenta aromatica transformatoria et expellentia humoris et aestus)

X Leki moczopędne i wydalające wilgotność (Medicamenta diuretica exstillantia humoris)

XI Leki usuwające wiatr i wilgotność (leki przeciwreumatyczne) (Medicamenta expellentia venti et humoris)

 XII Leki ocieplające wnętrze (Medicamenta tepefacientia intimae)

XIII Leki regulujące Qi (Medicamenta regulatoria Qi)

 XIV Leki usuwające zastoje Xue (Medicamenta expellentia stasis Xue)

XV Leki zatrzymujące krwawienie (Medicamenta haemostiptica) XVI Leki wzmacniające Xue (Medicamenta supplentia Xue)

XVII Leki transformujące zimny śluz (Medicamenta transformatoria pituitae frigidae)

 XVIII Leki transformujące gorący śluz (Medicamenta transformatoria pituitae calidae)

XIX Leki przeciwkaszlowe (Medicamenta tussostatica)

 XX Leki poprawiające trawienie (Medicamenta digestiva)

XXI Leki wzmacniające Qi (Medicamenta supplentia Qi)

XXII Leki wzmacniające Yang (Medicamenta supplentia Yang)

XXIII Leki wzmacniające Yin (Medicamenta supplentia Yin)

 XXIV Leki ściągające (Medicamenta adstringentia)

XXV Leki uspokajające (Medicamenta sedativa)

 XXVI Leki uspokajające obieg czynnościowy wątroby (Medicamenta sedativa orbis hepatici)

 XXVII Leki resuscytacyjne (Medicamenta resuscitantia)

 XXVIII Leki przeciwwymiotne (Medicamenta inhibentia vomitus)

 XXIX Leki przeczyszczające (Medicamenta laxantia)

XXX Leki przeciwpasożytnicze (Medicamenta antiparasitica)

XXXI Leki do użytku zewnętrznego (Medicamenta ad usum externum)

 XXXII Leki różne (Medicamenta varia)

CHIŃSKIE SYNDROMY A ZACHODNIE SCHORZENIA (…)

Te chińskie właściwości ziół odgrywają bardzo dużą rolę w leczeniu, a jednocześnie stanowią mur uniemożliwiający zachodniemu lekarzowi ich ordynację. Terapeuta chiński nie potrzebuje znać właściwości fizjologiczno-farmakologicznego określonego zioła, aby go prawidłowo zastosować w leczeniu. Pracuje on bowiem z chińskimi syndromami, a nie z zachodnimi schorzeniami. Nazwa syndromu wskazuje już na konieczność wyboru odpowiedniej grupy leków, a lokalizacja i charakter dolegliwości uzupeł- niają wybór określonego zioła.

Ordynacja ziół w medycynie chińskiej jest trudna i praktycznie, bez nauczenia się podstaw teoretycznych i diagnostyki chińskiej, niemożliwa do przeprowadzenia przez zachodniego lekarza. Dlaczego tak jest? Odpowiedź jest prosta: medycyna chińska opiera się na nauce syndromów chińskich, a nie pojęć klinicznych chorób zachodnich. Pojęcia syndromów powstawały w okresie, kiedy nie istniały żadne podstawy współczesnej anatomii, fizjologii i patofizjologii.

 Medycyna powstała w Chinach była i jest medycyną empiryczną, opierającą swoje leczenie na obserwacji chorego. Obserwacje te były przekazywane w pismach lekarskich i korygowane przez następne pokolenia – aż do naszych czasów. 

Dopiero teraz, w ostatnich 50 latach, doszło do wyja- śniania patogenezy chorób w oparciu o biochemię, genetykę i współczesną patofizjologię komórek i tkanek. (…)

Podstawą leczenia chińskiego jest diagnostyka chińska. Dobór rodzaju leczenia odbywa się w oparciu m.in. o tradycyjną diagnostykę chińską z języka i z pulsu. Terapeuta chiński potrafi również przeprowadzić zwykłe badanie fizyczne chorego, np. badanie brzucha czy oględziny skóry chorego. Elementy tej diagnostyki zachodniej należą również do diagnostyki chińskiej.

W ostatnim czasie w medycynie chińskiej coraz częściej analizowane są wyniki badań laboratoryjnych krwi i moczu. Wynika to z tego, że dobry terapeuta jest już w stanie przy pomocy klasycznej diagnostyki chińskiej uzyskać podejrzenie np. braku witaminy D3 czy B12, niedoczynności lub nadczynności tarczycy, przewlekłej infekcji paciorkowcowej, ciężkiej anemii lub zmian chorobowych pęcherza moczowego.

Również badanie testów enzymatycznych i innych na wczesne wykrywanie chorób nowotworowych (PSA, CRP, CEA, AP, eozynofile w obrazie krwi i inne) stało się rutyną w wielu praktykach medycyny chińskiej. To samo dotyczy wykonywania badań radiologicznych – do badania PET (positronen emissions tomographie) włącznie.

 Praktycznie nie ma już metod badań zachodnich (naturalnie – bez potrzeby specjalnego wykształcenia), które nie miałyby znaczenia w stawianiu chińskiej diagnozy syndromu. Medycyna chińska przejęła całą wiedzę zachodnią, ale w wyborze leczenia kieruje się diagnozą chińską. Nierzadko zdarza się, że właśnie leczenie zachodnie, np. operacja, jest najważniejsze i stoi na początku łańcucha terapeutycznego.

Tego rodzaju rozstrzygnięcia znajdują swoje miejsce w leczeniu chorób nowotworowych. Oczywiście, medycyna chińska unika samodzielnego leczenia chorób nowotworowych.

 Leczenie tych schorzeń jest integracyjne. W przypadkach, kiedy chory odmawia dalszego leczenia zachodniego lub współczesna onkologia nie widzi już szans na dalsze leczenie onkologiczne, prowadzenie chorego przejmuje lekarz domowy wraz z chińskim terapeutą. Efekty takiego postępowania w leczeniu są bardzo dobre.

TERAPIA MOLEKULARNA

 Era chemioterapii i radioterapii w onkologii pomału odchodzi do lamusa. Ich miejsce zajmuje terapia molekularna, bazująca na immunologii komórek nowotworowych. Leki tej terapii są bardzo oszczędne w uszkadzaniu tkanek zdrowych i niszczą tylko komórki nowotworowe. Zdrowe komórki organizmu pozostają nietknięte. 

Terapia ta jest niezwykle kosztowna i wymaga współpracy z dobrze wyposażonymi laboratoriami genetycznymi i cytologicznymi, które są w stanie szybko ustalić sekwencję genów i zaklasyfikować określony nowotwór do konkretnego leczenia. 

Chwilowo leczenie to obejmuje tylko kilka nowotworów – raka płuca, prostaty, piersi, jelita grubego, skóry i białaczki. 

Efekty tej terapii znacznie przekraczają efekty standardowego leczenia przeciwnowotworowego. W tym nowym aspekcie leczenia chorób nowotworowych powstaje pytanie: na ile zioła fitoterapii chińskiej mogą wpływać na zmniejszenie efektu leczenia terapią molekularną? 

Autor słyszał tylko o kilku przypadkach leczonych integracyjnie leczeniem immunologicznym i chińskim. Biorąc udział w zjazdach onkologicznych, dotarł do „papieży” leczenia molekularnego w Niemczech. 

Po uprzednim wyjaśnieniu zasad działania ziół chińskich specjaliści leczenia molekularnego uznali, że równoległe podawanie ziół, których głównym zadaniem jest wzmacnianie kory nadnerczy i funkcji trzustki, zapobieganie zlepiania się płytek krwi, hamowanie nadmiernych krwawień oraz wzmacnianie czynności krwiotwórczej szpiku kostnego i innych, nie może mieć negatywnego wpływu na leczenie molekularne, a wręcz przeciwnie – powinno je wspierać! 

Niestety, wypowiedzi te padały w kuluarach kongresowych i w związku z tym nie były wiążące. 

Świadczą jednak o tym, że coraz bliższy jest czas, kiedy medycyny chińska i zachodnia będą się uzupełniać w leczeniu chorych

Zródło- Naturoterapia